بررسی رابطه توانایی‏های شناختی و ویژگی‏های شغلی با پهنای نقشی در میان مدیران چهار شرکت صنعتی

هدف از انجام این پژوهش، تعیین رابطه بین پهنای نقشی با توانایی‏های شناختی و ویژگی‏های شغلی مدیران بوده است. در این پژوهش از پرسشنامه‏های تحلیل سمت مدیریتی و حرفه‏ای برای سنجش پهنای نقشی، آزمون‏های استعداد عمومی برای سنجش توانایی‏های شناختی و پرسشنامه ویژگی‏های شغلی برای سنجش ویژگی‏های شغلی مدیران استفاده شده است. نمونه آماری این تحقیق در مطالعه اول 86 مدیر در سه شرکت صنعتی شامل 59 نفر در یک شرکت صنعتی دولتی در کرمان، 16 نفر در یک شرکت صنعتی نیمه دولتی در تهران و 11 نفر در یک شرکت صنعتی نیمه دولتی در اصفهان بوده است و در مطالعه دوم، 15 مدیر یک شرکت دولتی در ساری به این افراد افزوده شده‏اند. افراد نمونه هر دو مطالعه از بین مدیرانی که دارای شرح شغل رسمی و حداقل یک سال سابقه کار بودند به صورت تصادفی انتخاب شدند. روش تحقیق استفاده شده، توصیفی از نوع رابطه ای بوده و داده‏های حاصل با استفاده از روش‏های آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از مطالعه اول نشان داد که بین پهنای نقشی با توانایی‏های جورکردن ابزار، جورکردن شکل، تجسم فضایی، واژگان، استدلال عددی و محاسبه رابطه‏ی معنی دار وجود داردp<0.05)). نتایج حاصل از مطالعه دوم نشان داد بین پهنای نقشی با خودمختاری، تنوع مهارت، هویت وظیفه، بازخورد، ارتباطات بین فردی و روابط دوستانه رابطه معنی‏دار وجود دارد(p<0.01). نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد که متغیر ارتباطات بین فردی ویژگی‏های شغلی، ابعاد قضاوت و روابط بین فردی پهنای نقشی را پیش‏بینی می‏کند(p<0.001)، متغیر هویت وظیفه ویژگی‏های شغلی، بعد برنامه ریزی پهنای نقشی را پیش بینی می‏کند(p<0.01)، همچنین متغیرهای ارتباطات و روابط دوستانه ویژگی‏های شغلی، بعد ارتباطات پهنای نقشی را پیش بینی می‏کند(p<0.01). به منظور افزایش اثربخشی فعالیت‏های کاری در شرکت‏های صنعتی باید با شناخت پهنای نقشی مشاغل، انتخاب افراد دارای توانایی‏های شناختی مورد نیاز مشاغل با توجه به پهنای نقشی تعیین شده و طراحی شغلی برمبنای رویکرد ویژگی‏های شغلی زمینه ارتقاء انگیزه کارکنان را فراهم آورد.